Volgens de kwantumtheorie verkeert een subatomair 'deeltje' vóór het wordt waargenomen in verschillende staten. Zodra het is waargenomen neemt het ogenblikkelijk een enkele positie in.
John Wheeler vermoedde dat dit ook voor de macrowereld geldt, dat: 'geen fenomeen een reëel fenomeen is totdat het een waargenomen fenomeen is' en 'we deelnemers zijn aan het tot stand brengen van niet alleen het nabije en hier, maar ook van het ver weg en lang geleden.'
Laboratoriumtesten in 1984 en 2007 bewezen Wheeler's gelijk, waarnemersbewustzijn is vereist om het universum te laten bestaan. Als waarnemersbewustzijn samenhangt met (menselijk) leven dan betekent dit dat vóór het bestaan van leven de aarde in een onbepaalde staat verkeerde en een universum vóór het het bestaan van leven alleen retroactief kan bestaan.
Wheeler stierf in 2008 op 96-jarige leeftijd. In 1981 schreef hij: 'We zijn niet langer tevreden met inzichten in deeltjes, of krachtvelden, geometrie, of zelfs ruimte en tijd. Vandaag eisen we van de fysica enig begrip van het bestaan zelf.'